Zwartgeblakerde stoeptegels, ingeslagen ruiten die opnieuw gezet worden en een uitgebrande touringcar. Op zondagochtend, daags na de veldslag voor zalencentrum Opera in Den Haag, zijn de sporen ervan nog goed te zien. Verder is het stil, op een handvol bouwvakkers na die de schade herstellen. Want de voor zondagavond geplande bruiloften staan nog steeds op de lijst. Het noodbevel dat burgemeester Jan van Zanen zaterdagavond afkondigde, is inmiddels overbodig geworden, hevige regenval heeft ervoor gezorgd dat er niemand meer voor de deur staat, op een enkele fotograferende ramptoerist na.
Zaterdagavond was het de plek waar zo’n 1.600 bezoekers in het partycentrum aan een ramp ontsnapten: de gasten van twee bruiloftsfeesten en zevenhonderd regeringsgezinde Eritreëers die daar bijeen waren. Die laatste groep werd het mikpunt van een organisatie die zich Brigade Nhamedu noemt. Bij rellen op straat raakten zes agenten gewond en werd de brandweer op afstand gehouden, zodat brandjes op straat én in het zalencentrum niet geblust konden worden. Evacuatie uit het gebouw was ook lange tijd onmogelijk omdat de politie de veiligheid op straat niet kon garanderen.
Gemeente en politie wisten dat bijeenkomsten vanuit de Eritrese gemeenschap uit de hand konden lopen. Vorig jaar mei liep in Rijswijk een ‘bevrijdingsfeest’ uit op een massale vechtpartij. Maar Eritrese demonstraties in oktober verliepen rustig, aldus een woordvoerder van de gemeente. De bijeenkomst, zaterdagavond in Opera, een verlaat nieuwjaarsfeest, was keurig bij de gemeente gemeld, er was gezorgd voor extra particuliere beveiliging en de politie had een peloton ME achter de hand voor als het toch uit de hand zou lopen. „We hadden ons goed voorbereid, we wisten dat er een feest was van mensen die het bewind in Eritrea steunen”, zegt algemeen commandant, Mariëlle van Vulpen, die verantwoordelijk was voor het politieoptreden zaterdagavond. „Maar dat het zo gewelddadig zou worden, hadden we niet voorzien. De omvang van de relschoppers en het geweld dat ze gebruikten, was ongekend. We hielden rekening met onrust, maar niet met een veldslag bij een besloten feest.”
Lees ook
Deze groep zet alles op alles om de buitenlandse feestjes van het dictatoriale regime in Eritrea te verstoren
Strakke organisatiestructuur
Er was volgens de gemeente ook geen rekening gehouden met de strakke organisatiestructuur van de demonstranten. Die kwamen, net als de bezoekers in het partycentrum, uit het hele land. Toen duidelijk was dat het om een goed geoliede tegendemonstratie ging, werd er door de politie ‘opgeschaald’. Maar toen was het te laat om te voorkomen dat er op grote schaal vernield werd en bezoekers van het partycentrum lange tijd opgesloten zaten.
Zoals vijftig bruiloftsgasten die geen kant op konden, terwijl het bruidspaar zelf de zaal niet kon bereiken, meldt Omroep West.
Bruiloftsgasten die op weg naar het feest waren, kregen op straat van de demonstranten te horen dat ze zich uit de voeten moesten maken. Omdat het nog veel erger zou worden. Ze zagen groepen mensen rennen met bakstenen en lange stokken. Sommige gasten haalden het nog tot het partycentrum, daarna gingen de deuren op slot. De omgeving van het partycentrum was toen inmiddels het toneel van rellen, waar politie en brandweer met stenen werden bekogeld, en er overal brandjes waren en vuurwerkexplosies. In brand gestoken politieauto’s en geparkeerde personenauto’s konden lange tijd niet geblust worden, omdat de brandweer er niet bij mocht komen.
Toen de politie de omgeving weer onder controle had, onder meer na inzet van traangas, konden de opgesloten gasten geëvacueerd worden. Ze werden met inderhaast opgeroepen HTM-bussen afgevoerd. Onder politiebegeleiding, want er was te weinig zicht op de vraag waar de demonstranten zich bevonden.
Dertien aanhoudingen
De gemeente maakte zaterdagavond al bekend dat de Eritrese organisatie Brigade Nhamedu achter de ongeregeldheden zat. Nadat daar aan het begin van de avond meldingen over waren binnengekomen, kondigde burgemeester Van Zanen het noodbevel af en werden er agenten uit het hele land gemobiliseerd. Pas in de loop van de avond werd duidelijk dat er een organisatiestructuur achter zat, aldus een woordvoerder. Zo hielden de ongeregeldheden op enig moment acuut op, alsof daar opdracht voor werd gegeven.
De politie heeft inmiddels dertien verdachten aangehouden, allemaal Eritrees-Nederlandse mannen van tussen de 19 en 36 jaar, afkomstig van buiten Den Haag. „Ze worden nog verhoord, dus over de beweegredenen weten we nog niet veel”, aldus Van Vulpen. „Het moeilijke is dat het om zeer gesloten rivaliserende groepen gaat. Dat maakt het verzamelen van inlichtingen voor de politie ook niet eenvoudig.”
Het Openbaar Ministerie heeft inmiddels een speciaal Team Grootschalige Opsporing opgezet om zoveel mogelijk daders op te sporen. Dat is onder meer mogelijk omdat er veel beeldmateriaal voor handen is. „Het geweld van de relschoppers was gruwelijk voor mijn collega’s”, aldus van Vulpen. „Ze liepen opeens in oorlogsgebied en werden bekogeld met stenen, fietsonderdelen en aangevallen met messen en stokken. De agenten en ook brandweermensen hebben doodsangsten uitgestaan, terwijl de meesten toch doorgewinterde ME’ers zijn.” Een aantal agenten gaat aangifte doen. De gemeente overigens ook, al was het maar om de aangerichte schade op straat te kunnen verhalen.
Met medewerking van Marcel Haenen.